تفاوت حقوق خالص و ناخالص کارمندان و کارگران در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. مواردی مانند تبدیل حقوق ناخالص به خالص، تفاوت مبلغ خالص و ناخالص صورت وضعیت، مبلغ خالص و ناخالص فاکتور و محاسبه آنلاین حقوق خالص و ناخالص در این خصوص مطرح می شوند.
باید گفت که حقوق خالص و ناخالص با هم متفاوت هستند و هر کدام تعریف جداگانه ای دارند. به همین دلیل ما در این مقاله قصد داریم در مورد تفاوت این دو صحبت کنیم.

تعریف حقوق خالص
حقوق خالص (net salary) به مبلغی گفته می شود که فرد شاغل بعد از کسورات دریافت می کند. این مبلغ در فیش حقوقی وی درج می شود. گاهی ممکن است در اثر اشتباه محاسباتی مبلغ حقوق خالص از ناخالص بیشتر شود که باید اصلاح شود؛ چراکه چنین چیزی امکان پذیر نیست.  مبلغ حقوق ناخالص قبل از کسر بدهی ها بیشتر است و بعد از کسورات تبدیل به حقوق ناخالص می شود که میزان آن از حقوق خالص بیشتر است.
این مورد در فیش حقوقی باید توسط حسابدار به صورت دقیق محاسبه و ذکر شود. کارمندان و کارگران در انتهای ماه با مشاهده فیش حقوقی خود و حقوق خالص و ناخالص متوجه می شوند که مشمول چه مقدار کسورات می شوند. برای اینکه بدانیم که تفاوت حقوق خالص و ناخالص در چیست باید با تعریف این دو به صورت جداگانه آشنا شویم.
تعریف حقوق ناخالص
حقوق ناخالص (gross salary) به مبلغی گفته می شود که شامل دستمزد روزانه بر اساس تعداد روزهای کاری است. این مبلغ در واقع به صورت کامل به دست فرد شاغل نمی رسد و باید هزینه های مختلفی از آن کسر شوند. این هزینه ها ممکن است مربوط به بدهی، حق بیمه و … باشند. میزان حقوق ناخالص از حقوق خالص بیشتر است و نباید توسط حسابدار در فیش به اشتباه درج شود.
بهتر است برای درک بهتر تعریق حقوق ناخالص یک مثال ذکر کنیم. فرض کنید که حقوق و مزایای کارگران برای یک روز در حدود 1.393.250 ریال باشد. در این صورت باید این عدد را در 22 روز کاری ضرب کنیم تا به عدد 30.651.500 ریال برسیم. مواردی مانند حق مسکن، عائله مندی و … به این مقدار اضافه می شوند. با این مثال می توانیم تفاوت حقوق خالص و ناخالص را بهتر متوجه شویم.
تفاوت حقوق خالص و ناخالص
حال که تعاریف جداگانه ای از حقوق خالص و ناخالص ارائه دادیم، نوبت به ذکر تفاوت این دو می رسد. می توان گفت که تفاوت در میزان کسورات، اصلی ترین فرق این دو است. هیچ گونه کسوراتی در هنگام ذکر مبلغ حقوق ناخالص وجود ندارد. باید گفت مواردی مانند حق بیمه، مالیات، مرخصی ها، جریمه و … روی مبلغ حقوق ناخالص تاثیرگذار نیستند و تنها در بخش کسورات روی حقوق خالص تاثیر دارند.
حسابدار شرکت باید برای محاسبه حقوق خالص، کسورات را در فیش حقوقی روی حقوق ناخالص اعمال کند. به همین دلیل توانایی و دقت حسابدار در این خصوص بسیار اهمیت دارد. می توان گفت که تنها فرق این دو نوع حقوق در میزان کسورات می باشد.
حقوق ناخالص تنها برای این ذکر می شود که فرد شاغل بداند که قبل از کسورات مبلغ حقوق چه مقدار می باشد. در واقع همه چیز باید شفاف و صریح در فیش حقوقی درج شود تا کارمند و کارگر بتوانند آن ها را مشاهده کند.
کسورات فیش حقوقی کدامند؟
همانطور که در تعریف حقوق خالص ذکر شد این مبلغ همراه با کسورات است. حال این سوال مطرح می شود که کسورات فیش حقوقی شامل چه مواردی هستند؟ یک حسابدار باید بداند که کسورات فیش حقوقی بر طبق وزارت کار و تامین اجتماعی شامل چه مواردی می باشد. با اعمال کسورات، حقوق ناخالص کاهش پیدا می کند و تبدیل به حقوق خالص می شود. کسورات قانونی در فیش حقوقی شامل موارد زیر می باشند:
کسورات مربوط به مالیات افراد شاغل بر اساس جداول مالیاتی
حق بیمه مربوط به تامین اجتماعی
بیمه تکمیلی فرد شاغل و اعضای خانواده اش
کسورات مربوط به صندوق کارمند و کارگر
اقساط مربوط به وام های دریافتی
جریمه های مرتبط با تاخیر در ورود و خروج
 حقوق مشمول مالیات چه میزان است؟
هر ساله یک جدول مالیات برای کسورات فیش حقوقی افراد شاغل، ارائه می شود. حقوق مشمول مالیات بر درآمد با توجه به این جداول تعیین می شود. با توجه به مبلغ حقوق پرداختی برای هر سال، میزان مالیات نیز مشخص می شود.
برای این کار یک سقف تعیین می شود که تا آن مقدار نیازی به پرداخت مالیات نیست؛ البته این مورد بیشتر مربوط به گذشته است و در حال حاضر که کف و حداقل حقوق ها نسبت به قبل افزایش پیدا کرده است، کسورات مربوط به مالیات در فیش حقوقی دیده می شود.
 این کسورات به منظور محاسبه حقوق خالص باید محاسبه شوند. با توجه به اینکه به تفاوت حقوق خالص و ناخالص پی بردیم، باید در مورد کسورات آن نیز اطلاعاتی را کسب کنیم. مثلا بر طبق قانون مالیات های مستقیم، میزان مالیات بر درآمد به صورت سالانه مشخص می شود. این مبلغ ممکن است در سال جدید متفاوت از امسال باشد و به همین دلیل در این بخش از ذکر اعداد و ارقام خودداری می کنیم.
محاسبه آنلاین حقوق خالص و ناخالص
همانطور که می دانید عملیات محاسبه حقوق خالص و ناخالص در شرکت ها توسط حسابداران انجام می شود. همانطور که ذکر شد حقوق خالص باید کمتر از حقوق ناخالص باشد؛ زیرا مواردی مانند حق بیمه و مالیات از آن کم شده است. با وجود کسورات است که حقوق خالص فرد شاغل تعیین می شود. برخی از افراد شاغل تمایل دارند که خود حقوق ماهانه را مانند فیش حقوقی محاسبه کنند.
حسابداران از نرم افزارهای حسابداری برای این کار استفاده می کنند که کار با آنها نیاز به تخصص دارد. این افراد می توانند از طریق محاسبه آنلاین حقوق خالص و ناخالص از میزان این مقادیر آگاه شوند. با جستجوی همین عنوان در جستجوگر، سایت هایی به شما نشان داده می شوند که بدین منظور طراحی و ارائه شده اند. در نتیجه افرادی که تخصصی در زمینه حسابداری نیز ندارند می توانند به صورت آنلاین حقوق خالص و ناخالص خود را محاسبه کنند.
در محاسبه آنلاین حقوق و دستمزد میزان حقوق خالص و ناخالص نیز تعیین می شوند. این ابزارها بر اساس بخش نامه هایی که در مورد حقوق و دستمزد توسط شورای عالی کار تنظیم شده اند، طراحی می شوند. امکاناتی مانند تبدیل حقوق ناخالص به خالص و یا بالعکس از این طریق ممکن خواهد بود. همچنین در این خصوص باید مواردی مانند میزان ناخالص حقوق ماهانه و تعداد فرزند نیز تعیین شوند. تعداد فرزند برای تعیین حق عائله مندی فرد شاغل است که موجب می شود حقوق وی افزایش پیدا کند.
اکسل تبدیل حقوق خالص به ناخالص
به منظور تبدیل حقوق خالص به ناخالص حسابداران یک اکسل تهیه می کنند که با فرمول مشخص طراحی شده است. در نتیجه روند تبدیل مقادیر با سرعت بیشتری انجام می شود. هزینه های مربوط به حقوق و دستمزد بین تمامی شرکت ها می توان گفت مشترک است. در این اکسل مواردی مانند حقوق روزانه فرد شاغل، ساعات اضافه کاری، تعداد روز کارکرد، حق بیمه، خواروبار، مالیات، وام، مساعده و حق مسکن درج می شوند.
با استفاده از اکسل تبدیل حقوق خالص به ناخالص محاسبه حقوق و دستمزد با سرعت بیشتری انجام می شود و همچنین دقت در کار افزایش پیدا می کند. اکسل باید بر اساس میزان حقوق و دستمزد در سال جدید طراحی شده باشد. شما با استفاده از این انوع اکسل می توانید میزان حقوق و دستمزد را نیز در سال جدید محاسبه کنید.
موارد درج شده در اکسل حقوق و دستمزد
باید مواردی مانند حداقل میزان حقوق، پایه سنوات، حق مسکن، بن کارگری و حق اولاد در این اکسل مشخص شوند. به علت مشترک بودن مقادیری که طبق قانون کار مشخص می شود، این اکسل را حتی می توان دانلود کرد و مورد استفاده قرار داد؛ البته پیشنهاد می شود که حسابدار هر شرکت برای محاسبه حقوق خالص و ناخالص یک اکسل مختص شرکت طراحی کند.
از طریق اکسل حقوق خالص و ناخالص امکان دسترسی سریع به مبلغ حقوق وجود دارد. در واقع کلیه مواردی که در فیش حقوقی ثبت می شوند در این اکسل قابل مشاهده هستند. میزان وام، مساعده و … این نوع موارد نیز برای هر فرد باید به صورت اختصاصی درج شوند.
کلام آخر
همانطور که ذکر شد در فیش حقوقی افراد شاغل ممکن است از دو عبارت حقوق خالص و ناخالص استفاده شود. برای محاسبه حقوق خالص باید کسورات از حقوق ناخالص جدا شوند.
می توان گفت که مبالغی که در فیش حقوقی به عنوان حقوق ناخالص ذکر شده اند به طور کامل به فرد کارمند پرداخت نمی شوند. در نتیجه باید به منظور آگاهی از میزان حقوق، به گزینه حقوق خالص توجه کرد. این مبلغ همان دریافتی کارمند یا کارگر است که توسط حسابدار محاسبه شده است و در فیش حقوقی درج شده است. تفاوت حقوق خالص و ناخالص نیز از روی تعریف آنها مشخص می شود.